Vertalers en tolken spelen een cruciale rol in een wereld die in rap tempo internationaliseert. Zij slaan een brug tussen partijen die elkaars taal niet machtig zijn.
Vandaag de dag kiezen steeds meer vertalers voor freelance werken. Als freelance-vertaler is het hard werken, maar staat wel tegenover dat – als je het goed doet – de verdienste een stuk hoger kunnen zijn dan wanneer je in dienst bent van een vertaalbureau. Maar het levert wel meer onzekerheid op en je moet bijvoorbeeld ook zorg dragen voor een eigen pensioenafdracht. Sommige freelance-vertalers werken bijna fulltime voor een en het zelfde vertaalbureau. Soms is dit voor vertaalbureaus aantrekkelijk omdat ze dan geen premies hoeve te betalen en ook geen kosten hebben wanneer het even wat minder gaat. Voor de freelancer is het voordeel hiervan dat hij of zij op een vaste basis opdrachten heeft en zelf nauwelijks hoeft te zoeken naar klanten.
Welke eigenschappen worden tegenwoordig verwacht van de (freelance) vertaler behalve eeuwige standaard-vertalereigenschappen?
Professionele vertalers van vandaag moeten meer computer-geletterd zijn dan ooit tevoren. In het moderne vertaalproces is de invloed van computers en vertaalprogramma's (CAT) enorm. In de laatste jaren is de gemiddelde hoeveelheid werk die een enkele vertaler kan verzetten in sommige gevallen zelfs meer dan verdubbeld. Dankzij CAT-software hoeven vertalers identieke zinsdelen en zinnen niet telkens opnieuw te vertalen. Het resultaat is een gestroomlijnd vertaalproces, een consequentere vertaling en een betere kwaliteitscontrole tegen veel lagere kosten.
De opkomst van nieuwe informatiebronnen, met name van Internet, heeft de rol van de vertaler uitgebreid met een nieuwe functie: die van specialist in het ontsluiten van informatie. Er wordt een beroep gedaan op de vertaler als landendeskundige en er wordt van de vertaler verwacht dat hij in korte tijd antwoord kan geven op vragen over de cultuur, het economische leven, het rechtssysteem of de politiek in "zijn" taalgebied. Deze uitbreiding van de taken van de vertaler heeft zijn weerslag op het product dat de vertaler moet leveren. Waar voorheen kon worden volstaan met een letterlijke vertaling, moet de vertaler tegenwoordig vaak selecteren en zelfstandig keuzes maken om informatie toegankelijk te maken voor de opdrachtgever.
Het gedachte over de rol van de vertaler in de moderne maatschappij is mooi samengevat door een van de auteurs van de Volkskrant in zijn artikel Vertaler is held van de 21ste eeuw:
Een grotere openheid van de wereld, de grotere toegankelijkheid en het alom opkomende besef van multiculturalisme, dus ook veeltaligheid, gaat heden gepaard met een grote revolutie op het terrein van communicatie, een elektronische omwenteling die kans biedt op snellere en algemenere wederzijdse benadering, intermenselijk contact. Ook hier treedt de vertaler of vertaalster op de voorgrond en iedereen zal zich tot hen richten. Het is evident dat zonder hen geen dialoog, overleg of kennisvergaring mogelijk is.
